In de Maria Kerk klonk zaterdagavond Poolse marsmuziek, militaire melodieën en af en toe een gevoelig stuk. Een militair orkest uit het Poolse Żagań speelde in de kerk een bijzonder herdenkingsconcert, ter ere van de bevrijding van Breda in 1944. De kerk zat goed vol, met een mix van buurtbewoners, geïnteresseerden, mensen die jaarlijks betrokken zijn bij de herdenkingen en natuurlijk de mensen uit de lokale Poolse gemeenschap.
De Maria Kerk was niet voor niets gekozen als locatie. Ook in de oorlog stond dit gebouw er al, en in de laatste dagen van oktober ’44 bood het houvast en bescherming aan Poolse soldaten die er verbleven tijdens de bevrijdende gevechten, en zelfs in de periode hierna. De bevrijding van Breda gebeurde grotendeels door Poolse militairen, onder leiding van generaal Maczek. Tot op de dag van vandaag wordt daar ieder jaar uitgebreid bij stilgestaan.
De band tussen Breda en Polen is dan ook sterk. Veel Poolse bevrijders zijn na de oorlog in Breda blijven wonen, en op de begraafplaats bij het Maczek Memorial liggen tientallen soldaten begraven. Daarnaast zijn er jaarlijks meerdere herdenkingsmomenten en optredens, vaak gecoördineerd door Roel Noga, voorzitter van de Stichting jaarlijkse herdenking bevrijding Breda.
Eerdere initiatieven
Breda is dankbaar voor haar bevrijding, dit blijkt ook uit andere initiatieven. In 2024/2025 speelde NAC Breda bijvoorbeeld in een speciaal shirt met daarop het woord “Dziękujemy”. Dat is Pools voor “Dank u wel”. Een knipoog naar het verleden, maar ook een duidelijk eerbetoon. Dat shirt werd dat jaar in één adem genoemd met de herdenking van 80 jaar vrijheid.
Het orkest
Het orkest komt uit Żagań, een stad in het westen van Polen. Het is zelf is al vaker betrokken geweest bij optredens in Nederland.
Het concert in de kerk was ingetogen, met hier en daar een kippenvelmoment. Een ingetogen spektakel, maar precies passend bij wat het wilde zijn: een eerbetoon aan bevrijders, en een herinnering aan een bijzondere band tussen twee landen en twee steden.
