Vorige week woensdagavond organiseerde Breda en Tilburg voor Vrede een lezing bij Clublokaal in Breda. Hierbij stond informeren over oorlogspropaganda en militarisering centraal. “Oorlog is geen natuurverschijnsel,” benadrukte historica Anne Morelli, die aanwezig was als gastspreker. “Oorlog komt voort uit imperialisme, kapitalisme, racisme en onderdrukking. Daartegen moet verzet komen, van onderaf.”
Volgens Emma van de Wouw, een van de initiatiefnemers van Breda en Tilburg voor Vrede, was het een hele eer dat Anne Morelli vanuit Brussel is afgereisd om een lezing te geven in Breda. De historica is namelijk 77 jaar en dit was haar eerste lezing ooit in het Nederlands, zij spreekt normaalgesproken Frans of Italiaans.
Oorlogspropaganda toen en nu
Anne Morelli staat bekend om haar onderzoek naar oorlogspropaganda sinds de Eerste Wereldoorlog en haar boek ‘Elementaire principes van oorlogspropaganda’. Ze toonde aan dat veel oorlogspropagandatechnieken uit de Eerste Wereldoorlog nog steeds herkenbaar zijn in berichtgeving van deze tijd.
Zo haalde ze een verhaal aan uit de Eerste Wereldoorlog over Duitse soldaten die handjes van Belgische baby’s afhakten. Dit bleek een verzonnen horrorverhaal dat destijds de publieke opinie moest beïnvloeden. “Vergelijkbaar met hoe vandaag verhalen over gruweldaden soms ongecontroleerd worden overgenomen. Denk aan beelden van onthoofde baby’s door het Israëlische leger op 7 oktober 2023, dat bleek achteraf ook niet te kloppen”, aldus Morelli. “De boodschap blijft: twijfel, twijfel, twijfel.”
Goed geoliede oorlogspropaganda
Ook Breda en Tilburg voor Vrede heeft een mening over de berichtgeving van tegenwoordig. “Media lijken vol te staan met verhalen over oorlog en meer geld voor defensie”, zegt Michiel Deprez, een woordvoerder van de organisatie. “Dat is geen neutrale berichtgeving; het is goed geoliede oorlogspropaganda.”
“Wij vragen ons af of je oorlog uit de weg kan gaan door veel wapens te kopen en in defensie te investeren”, aldus Emma van de Wouw. “We zien dat er heel weinig wordt gepraat over onderhandelen, terwijl als je naar de geschiedenis kijkt zijn de meeste oorlogen uiteindelijk bezweken aan de onderhandeltafel en niet op het slachtveld.” Daarom vindt de organisatie het belangrijk een kritisch tegengeluid te laten horen.
Nieuwe vredesbeweging
Voor Breda en Tilburg voor Vrede was dit de eerste grote bijeenkomst sinds de oprichting, zo’n halfjaar geleden. “We vonden vijftig bezoekers voor een eerste evenement een heel geslaagde opkomst,” vertelt Emma van de Wouw.
Het comité van de organisatie telt ongeveer acht actieve leden en een bredere kring sympathisanten. Naast lezingen organiseren ze ook acties. Zo protesteerden ze onlangs tegen de NAVO-top en deelden ze flyers uit bij een bijeenkomst van het Atlantisch Comité op de Fontys Hogeschool. “Dat soort evenementen presenteren oorlog en defensie als iets vanzelfsprekends,” zegt Emma van de Wouw. “Wij willen laten zien dat er ook andere stemmen zijn.”
Burgerinitiatief
De groep werkt ook samen met inwoners van Gilze-Rijen, waar de vliegbasis volgens sommigen zorgt voor overlast. “We zijn bezig met een burgerinitiatief richting de gemeenteraad,” vertelt Emma van de Wouw “Het is belangrijk om te laten zien dat militarisering ook hier, in onze eigen omgeving, gevolgen heeft voor mens en natuur.”
Tijdens de avond kwamen meerdere kwesties aan bod, dus ook over Palestina. “We zien een groot verschil tussen wat mensen voelen en wat regeringen besluiten. Kijk bijvoorbeeld naar de rode lijn protesten,” zegt Emma van de Wouw. “Er is weinig ruimte voor kritisch geluid, terwijl veel mensen juist vrede willen.”
Kritisch blijven
De centrale boodschap van de avond was duidelijk: geloof niet alles wat je ziet of leest. “Oorlogspropaganda is van alle tijden,” waarschuwt Morelli. “Wie immuun wil worden, moet leren twijfelen. Raadpleeg meerdere bronnen, kijk naar andere perspectieven.”
Om de avond luchtig af te sluiten, werd er ook een quiz gehouden, met vragen over defensiebudgetten en uitspraken van wereldleiders. In de toekomst wil Breda en Tilburg voor Vrede ook lezingen in Tilburg organiseren.
