Veiligheid voor vrouwen is een thema dat momenteel ruimschoots aan bod komt in de verschillende media. Dieptepunt in een reeks incidenten is de moord op de 17-jarige Lisa in Amsterdam. Het melden van geweld en intimidatie bij het platform ‘Intimideer mij niet' kan er voor zorgen dat er meer inzicht komt in het probleem. Samen met de gemeente Breda zoekt het platform naar oplossingen om de stad veiliger te maken.
Op weg van een avondje uit met vriendinnen in Amsterdam naar haar huis in Abcoude werd de 17-jarige Lisa aangevallen door een man. Ze belde zelf het noodnummer tijdens de aanval. De meldkamer kon meeluisteren naar wat er gebeurde, maar toen de politie ter plaatse kwam was het te laat. Het levenloze lichaam werd gevonden in de berm. Het trieste verhaal van Lisa en een aantal andere recente incidenten beheersen terecht de media en lijken Nederland te hebben wakker geschud.
Hogere kwetsbaarheid
Veiligheid van vrouwen staat centraal in landelijke en lokale politiek, ook in Breda. Afgelopen donderdag stond de bespreeknotitie ‘Veilig voor vrouwen’ op de agenda in het Bredaas BeRaad. De notitie is ingediend door GroenLinks-PvdA en SP en beschrijft de hogere kwetsbaarheid van vrouwen voor (seksueel) geweld.
Wie te maken krijgt met geweld of intimidatie in wat voor vorm dan ook, kan hier melding van doen. Een melding kan anoniem en kost maar een paar minuten tijd. Met behulp van de meldingen wordt in kaart gebracht waar straatintimidatie plaatsvindt. In samenwerking met de gemeente wordt onderzocht wat er gedaan kan worden om Breda veiliger te maken.
‘Superverdrietig’
Stichting BO Diversity (Be Open-minded) bouwt aan een samenleving waarin gendergelijkheid is bereikt. Op allerlei manieren probeert de stichting impact te maken. Eén van de onderwerpen waar aandacht aan wordt besteed is veiligheid. Aydan Selvi is projectleider van het platform ‘Intimideer mij niet’. “Ik merk inderdaad dat we meer meldingen hebben binnengekregen na vorige week. Het is natuurlijk echt superverdrietig dat het een leven van een meisje heeft gekost waardoor dit soort platforms populairder worden. Maar dat is wel hoe het gaat.”
Meldingen kunnen vanuit heel Nederland gedaan worden, maar BO Diversity heeft op dit moment een samenwerking met de gemeente Breda en de gemeente Vlaardingen. “We hopen dit nog uit te breiden, want in de meldingen kun je lezen hoeveel waarde erin zit voor de slachtoffers”, benadrukt Selvi.
Hotspot
De meest voorkomende vorm van straatintimidatie is nageroepen worden. Hier komen dan ook de meeste meldingen over binnen. “Maar er wordt ook regelmatig melding gemaakt van ongewenst aanraken, achtervolgen, nafluiten of nasissen. Het is echt enorm breed, verbaal, non-verbaal en fysiek”, vertelt Selvi. “Non-verbaal is bijvoorbeeld achtervolgd worden. Dat wordt beschouwd als één van de meest enge vormen van intimidatie. Fysiek is het ongewenst aanraken. Dat komt echt in de buurt van aanranding. Als dat gebeurt motiveren we ook altijd om aangifte bij de politie te doen.”
Het Park Valkenberg werd door wethouder Eddy Förster (VVD) onlangs nog bevestigd als één van de tien locaties in de gemeente Breda waar ook dit jaar extra toezicht zal zijn om overlast te voorkomen. Ook in het aantal meldingen bij ‘Intimideer mij niet’ valt Park Valkenberg negatief op. “Dat zal je niet verbazen, het Valkenberg is echt een ‘hotspot’. Om van het station in het centrum te komen moet je er ook langs, als je niet wilt omlopen. Sommige plekken zijn verlicht, andere weer niet. En het Brabantpark valt me ook op. Daar komen ook flink wat meldingen over binnen.”
Ingrijpen
Het maken van een melding is belangrijk, geeft Selvi aan. “Ik denk niet dat geweld iets is waar we heel snel vanaf komen. Daarom is het zo belangrijk dat er meer aandacht voor komt. En dat we het met elkaar doen. De verantwoordelijkheid moet niet alleen bij de slachtoffers gelegd worden, maar ook bij de omstanders. Als je geweld ziet gebeuren, maak daar een melding van. Ook al is het niet voor jezelf, je draagt wel echt bij aan de veiligheid van de stad.”
Ingrijpen door omstanders is een volgende stap. Een lastige stap want de kans bestaat dat je eigen veiligheid hierdoor in gevaar komt. “Dat is altijd de afweging. Komt m’n eigen veiligheid op het spel te staan als ik ingrijp? Dat kun je alleen op het moment zelf aanvoelen. Als dat het geval is dan moet je niets doen. Je eigen veiligheid staat op de eerste plaats.”
‘Ben je oké?’
Maar er zijn wel degelijk manieren waarmee je het veiliger kunt maken voor het slachtoffer zonder dat je eigen veiligheid in het geding komt. “Dat is bijvoorbeeld het simpele ‘Ben je oké?’ of doen alsof je het slachtoffer kent. Dan zeg je bijvoorbeeld ‘Hé, Sanne, wij kennen elkaar toch van de middelbare school’ of ‘Hé, jij moet ook die kant op toch?’ Dat is een manier om de dader te laten weten dat deze persoon niet alleen is. Er is een bekende in de buurt. Dan wordt het meteen al minder aantrekkelijk om diegene te intimideren.”
Samen met de gemeente Breda wordt nagedacht hoe Breda veiliger gemaakt kan worden. Zo zijn de bankjes in Park Valkenberg vorig jaar anders geplaatst, zodat lopen door het park minder onveilig aanvoelt. “Voorheen stonden ze zo dat het bijna leek alsof de mensen die er langsliepen over een soort catwalk liepen. Jongeren op de bankjes waren heel goed geplaatst om mensen die langsliepen te intimideren.”
Extra campagne
De dood van Lisa is ook voor BO Diversity aanleiding om extra campagne te voeren. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de vorm van social posts. “Een ander voorbeeld dat ik kan geven is een melding die we vandaag binnenkregen. Er vond een telefoongesprek plaats in de trein waarin een man alle vrouwen op de wereld aan het uitschelden was op een hele agressieve toon. Een vrouw die de man daarop aansprak werd vervolgens ook uitgescholden. Er was niemand die hier iets van zei. Dit voorval gaf mij inspiratie om samen met de NS een minicampagne op te zetten om mensen te leren wat je als omstander kunt doen als je dit ziet gebeuren. We hebben het daar te weinig over gehad wat je als omstander kunt doen. En als je niet weet wat je kunt doen dan is de reactie vaak niks, dan houd je liever stil.”
Door haar kennis die ze opdoet via haar werk voelt Selvi zichzelf veiliger. Ze weet wat ze in bepaalde situaties kan doen. “Maar het punt dat ik wil maken is, je kan je zo veel inlezen als je wilt. Je kunt alle kennis van de wereld hebben, maar als iets je overkomt dan heb je het niet in de hand hoe je reageert.
Mannen
Een veel gehoorde opmerking in deze tijd is dat we niet vrouwen moeten leren om veilige routes te kiezen, maar dat de oplossing zit in het ‘opvoeden’ van toekomstige daders. “Zeker, zó herkenbaar! Ik betrap mezelf er ook op hoor. Toen ik las over het verhaal van Lisa was mijn eerste gedachte ‘Waarom fietste zij in haar eentje op straat?’ Maar een seconde later dacht ik ‘Natuurlijk fietst ze naar huis, hoe gaat ze anders naar huis als ze aan het stappen is? Zij heeft net zo veel recht om uit te gaan en veilig over straat te fietsen als wie dan ook. We moeten de verantwoordelijkheid niet bij vrouwen of bij slachtoffers neerleggen. We moeten leren om mensen, en in het geval van straatintimidatie zijn daders toch in 80 tot 90 procent van de gevallen mannen, met hun vingers af te blijven van mensen en met name van vrouwen.”
Het meldpunt van ‘Intimideer mij niet’ is vindbaar op internet en via Instagram
