Deze week overleed Frans. Hij was half in de tachtig. Hij heeft enige tijd geleden corona gehad en was er eigenlijk niet helemaal meer van hersteld. Ik had hem al een hele tijd niet gezien. De laatste keer was bij mijn moeder. Daar kwam hij altijd koffiedrinken, omdat hij vroeger in het bedrijf van mijn vader en later van mijn moeder en broer had gewerkt.
Misschien moet ik daar nog iets aan toevoegen. Mijn vader overleed op jonge leeftijd, waardoor mijn moeder met vier kinderen en een bedrijf overbleef. Wij hadden een agrarisch loonbedrijf en dat was altijd letterlijk hooien als de zon scheen. Dan kon je je borst natmaken. Overigens als de zon niet scheen, was stilzitten of je vervelen er ook niet bij.
Het was halverwege de jaren tachtig, dus ook geen gemakkelijke tijd. De crisis van de eind jaren zeventig en begin jaren tachtig was net over zijn hoogtepunt. Iedereen met een bedrijf moest toen ook alle zeilen bijzetten om te overleven. Zo ook bij ons. Na schooltijd en in vakanties droeg iedereen zijn steentje bij. Zo ook mijn oudere broer en ik. Omdat wij nog niet oud genoeg waren om met de tractor op de openbare weg te rijden, kregen wij klussen die alleen met de hand konden worden uitgevoerd. Vaak gingen wij dan met Frans op pad. Frans kon alles en het leek hem ook allemaal nog makkelijk af te gaan ook. Van hem moesten we het echte werken leren. In die tijd van mijn leven heeft Frans mij een aantal lessen geleerd die ik voor mezelf nog steeds, de ene keer wat succesvoller dan de andere keer, probeer toe te passen in mijn dagelijks werk als burgemeester.
Een van de lessen ging over écht luisteren. We gingen op pad met een bootje op de stadsgracht bij de vesting Heusden om met een spade graszoden te steken. Frans had mij al een paar keer heel rustig en bedeesd uitgelegd wat de beste techniek daarvoor was. Ik had mijn spade al tevoorschijn gehaald en een paar plakken van bovenaf als vierkanten afgestoken en zette mijn spade eronder om ze van de aarde af te snijden. Dat was best zwaar, dus liet Frans nog een keer zien hoe het moest. Maar hoe vaak hij het ook vertelde, ik kreeg het niet onder de knie.
‘Mark, ge moet wel luisteren jongen, ge moet luisteren!’. Ik dacht echt dat ik goed bezig was, maar toch lukte het me niet. Hierop gaf Frans aan in zijn simpele, voor mij niet leuke, maar wel beste antwoord dat hij mij kon geven: ‘ge luistert niet’. En toen begreep ik dat ik niet écht opgelet had en dus niet helemaal goed geluisterd had. Je kunt namelijk heel veel dingen horen, zonder écht te luisteren. En daarin zit het grote verschil.
Ik vergeet ook nu nog weleens wat Frans gezegd heeft. Maar probeer het wel zo goed mogelijk te doen. Oprecht naar iemand luisteren lost voor degene die het verhaal vertelt soms al iets op, doordat hij het gevoel heeft dat er naar hem geluisterd wordt.
Ook al kun je soms de dingen niet veranderen, alleen luisteren kan al helpen. Ik zie, lees en hoor ook opmerkingen van mensen die het moeilijk hebben in deze crisis en ben bereid ook persoonlijk naar hen te luisteren en te kijken wat ik kan doen. Maar dat is soms echt zeer beperkt. Als ik niets kan doen, moet ik dan ook maar niet meer luisteren? Nee, dat wil ik niet, ik ben er voor alle inwoners. Ook voor degenen wiens situatie ik niet kan veranderen.
Deze week mocht ik heerlijk digitaal aanwezig zijn bij groep 8 van basisschool de Marcoen in Dorst. Hun leraar Rik Breukhoven (een leuke spontane jonge man) had de leerlingen brieven naar mij laten schrijven met allerlei vragen. Ook had hij in samenspraak met onze enthousiaste wijkmakelaar Carmen het idee opgepakt dat ik best wel eens digitaal deze vragen kon beantwoorden. De kinderen stelden hun vragen opnieuw, maar dan live. Wat een verschil met een vraag op papier. De mimiek, betrokkenheid en het enthousiasme spatten er vanaf. Ze zijn lekker ongeremd, maar daardoor zijn hun vragen soms lastig te beantwoorden. Maar ik kon wel heel goed naar ze luisteren en nog beter snappen wat jongeren van groep acht bezighoudt.
Dat wat ik van Frans heb geleerd, komt me nog altijd van pas. Je kunt zaken pas echt aanpakken door vooral ook eerst goed te luisteren. Deze brief aan u is best persoonlijk en komt heel dicht bij mij, maar ik wilde dit verhaal toch graag met u delen. Misschien helpt deze wijze les van Frans ook u.
Oosterhout, meer voor elkaar!
Mark Buijs, burgemeester van Oosterhout
Geef een reactie